.png)
.png)
एकाई २
पाठ १
समस्या समाधान
अभ्यास
१. तलका प्रश्नको उत्तर लेख्नुहोस् :
(क) समस्या भनेको के हो ?
Ans:समस्या भन्नाले कुनै पनि मानिस को मानसिक तनाब लै बुजिन्छ।"समस्या" शब्दले अर्थान्तरमा विभिन्न प्रकारका समस्याहरू जस्तै व्यक्तिगत समस्या, सामाजिक समस्या, राजनीतिक समस्या,आर्थिक समस्या, पर्यावरण समस्या, रोग-बिरोधी समस्या, मनोसामाजिक समस्या, वैज्ञानिक समस्या, तकनीकी समस्या, आदि समावेश गर्न सक्छन्।
(ख) समस्या कसरी पहिचान गरिन्छ ?
Ans:समस्याको पहिचान गर्ने धेरै तरिका छन् जस्तै :
स्थिति विश्लेषण: समस्याहरू पहिचान गर्न पहिलो चरण एक स्थिति विश्लेषण गर्न हो। यसमा, तपाइँ कुन स्थितिमा हुनुहुन्छ र यसको पछाडि कारणहरू पहिचान गर्नुहुन्छ। तपाईं अन्य व्यक्तिहरूसँग छलफल गरेर वा आत्म-मूल्याङ्कन गरेर आफ्ना समस्याहरू पहिचान गर्न सक्नुहुन्छ।
अध्ययन र समीक्षा: अध्ययन, पढाइ र समीक्षा गर्दा, तपाईंले उपलब्ध जानकारी र सञ्चारहरू अवलोकन गर्नुहुन्छ। यसले तपाईका समस्याहरू बुझ्न र समाधान प्रस्ताव गर्न मद्दत गर्दछ।
प्रश्नावली: समस्याहरू पहिचान गर्ने अर्को तरिका प्रश्नहरू सोध्नु हो। तपाईं स्वतन्त्र वा समर्पित प्रश्नहरू सीधै सोध्न सक्नुहुन्छ वा अरूलाई मद्दत गर्न सोध्न सक्नुहुन्छ। यसले तपाईंलाई समस्याको पृष्ठभूमिमा गहिरो लैजान्छ।
सहयोग र अनुसन्धान: अनुसन्धान गर्ने व्यक्तिहरूसँग समन्वय गर्नुहोस् र समस्याहरू पहिचान गर्दा अरूलाई मद्दत गर्नुहोस्। अरूले तपाईंलाई तपाईंको समस्या र तिनको समाधानका लागि सल्लाह दिन सक्छन्।
(ग) समस्या समाधानका मुख्य चरण के के हुन् ?
Ans:समस्या समाधानका मुख्य चरण हरु निम्न प्रकार छन् :
समस्याको विश्लेषण गर्नुहोस्: पहिलो चरणमा समस्याको मूल कारण र त्यसका प्रभावहरूको विश्लेषण गर्नुपर्छ। सामग्रीले समस्या अवधारणाहरू, उदाहरणहरू, औपचारिकताहरू, र परिणामहरू जडान गर्नुपर्छ।
समस्या परिभाषित गर्नुहोस्: समस्या परिभाषा चरणमा, समस्याको महत्त्व, लक्ष्य र उद्देश्यहरूलाई प्राथमिकता दिनुपर्छ। समस्याको दायरा, समय र आवश्यकताका आधारमा प्राथमिकताहरू पनि निर्धारण गर्नुपर्छ।
अभ्यास
१. तलका प्रश्नको उत्तर लेख्नुहोस् :
(क) समस्या भनेको के हो ?
Ans:समस्या भन्नाले कुनै पनि मानिस को मानसिक तनाब लै बुजिन्छ।"समस्या" शब्दले अर्थान्तरमा विभिन्न प्रकारका समस्याहरू जस्तै व्यक्तिगत समस्या, सामाजिक समस्या, राजनीतिक समस्या,आर्थिक समस्या, पर्यावरण समस्या, रोग-बिरोधी समस्या, मनोसामाजिक समस्या, वैज्ञानिक समस्या, तकनीकी समस्या, आदि समावेश गर्न सक्छन्।
(ख) समस्या कसरी पहिचान गरिन्छ ?
Ans:समस्याको पहिचान गर्ने धेरै तरिका छन् जस्तै :
स्थिति विश्लेषण: समस्याहरू पहिचान गर्न पहिलो चरण एक स्थिति विश्लेषण गर्न हो। यसमा, तपाइँ कुन स्थितिमा हुनुहुन्छ र यसको पछाडि कारणहरू पहिचान गर्नुहुन्छ। तपाईं अन्य व्यक्तिहरूसँग छलफल गरेर वा आत्म-मूल्याङ्कन गरेर आफ्ना समस्याहरू पहिचान गर्न सक्नुहुन्छ।
अध्ययन र समीक्षा: अध्ययन, पढाइ र समीक्षा गर्दा, तपाईंले उपलब्ध जानकारी र सञ्चारहरू अवलोकन गर्नुहुन्छ। यसले तपाईका समस्याहरू बुझ्न र समाधान प्रस्ताव गर्न मद्दत गर्दछ।
प्रश्नावली: समस्याहरू पहिचान गर्ने अर्को तरिका प्रश्नहरू सोध्नु हो। तपाईं स्वतन्त्र वा समर्पित प्रश्नहरू सीधै सोध्न सक्नुहुन्छ वा अरूलाई मद्दत गर्न सोध्न सक्नुहुन्छ। यसले तपाईंलाई समस्याको पृष्ठभूमिमा गहिरो लैजान्छ।
सहयोग र अनुसन्धान: अनुसन्धान गर्ने व्यक्तिहरूसँग समन्वय गर्नुहोस् र समस्याहरू पहिचान गर्दा अरूलाई मद्दत गर्नुहोस्। अरूले तपाईंलाई तपाईंको समस्या र तिनको समाधानका लागि सल्लाह दिन सक्छन्।
(ग) समस्या समाधानका मुख्य चरण के के हुन् ?
Ans:समस्या समाधानका मुख्य चरण हरु निम्न प्रकार छन् :
समस्याको विश्लेषण गर्नुहोस्: पहिलो चरणमा समस्याको मूल कारण र त्यसका प्रभावहरूको विश्लेषण गर्नुपर्छ। सामग्रीले समस्या अवधारणाहरू, उदाहरणहरू, औपचारिकताहरू, र परिणामहरू जडान गर्नुपर्छ।
समस्या परिभाषित गर्नुहोस्: समस्या परिभाषा चरणमा, समस्याको महत्त्व, लक्ष्य र उद्देश्यहरूलाई प्राथमिकता दिनुपर्छ। समस्याको दायरा, समय र आवश्यकताका आधारमा प्राथमिकताहरू पनि निर्धारण गर्नुपर्छ।
📖 You May Also Like...
समाधान योजना विकास गर्नुहोस्: समस्या समाधान गर्न योजना विकास गर्नुपर्छ। यसमा, समस्यालाई विचार गर्नुपर्छ, विभिन्न समाधान विकल्पहरू विश्लेषण गर्नुपर्छ, र व्यवस्थित योजना विकास गर्नुपर्छ।
कार्यान्वयन र मूल्याङ्कन गर्नुहोस्: योजना कार्यान्वयन हुनुपर्छ र समस्याको समाधान मूल्याङ्कन गर्नुपर्छ। यसले योजनाको सिमुलेशनलाई नतिजा परिवर्तन गर्न अनुमति दिन्छ।
समाधान परीक्षण र परिमार्जन गर्नुहोस्: समाधान परीक्षण र आवश्यक भएमा परिमार्जन गर्नुपर्छ। नतिजाको मूल्याङ्कन गरि समाधान योजना आवश्यक भएमा परिमार्जन गरिनुपर्छ।
(घ) समस्याको निष्कर्ष कसरी निकालिन्छ ?
Ans:समस्याको विश्लेषण, मूल्याङ्कन र समाधानको आधारमा तार्किक र व्यवस्थित प्रक्रियाद्वारा समस्याको निष्कर्ष निकालिन्छ। यहाँ एक निष्कर्ष कोर्न मा शामिल केहि चरणहरु छन्:
1. समस्या विश्लेषण: समस्या, यसको आधारभूत कारणहरू, र यसको प्रभावलाई राम्ररी विश्लेषण गर्नुहोस्। सन्दर्भ बुझ्नुहोस्, सान्दर्भिक जानकारी सङ्कलन गर्नुहोस्, र समस्यासँग सम्बन्धित ढाँचा वा प्रवृत्तिहरू पहिचान गर्नुहोस्।
2. समाधानहरूको मूल्याङ्कन: समस्यालाई सम्बोधन गर्न विभिन्न सम्भावित समाधानहरू वा दृष्टिकोणहरूको मूल्याङ्कन गर्नुहोस्। तिनीहरूको सम्भाव्यता, प्रभावकारिता, लागत, र सम्भावित जोखिम वा फाइदाहरू विचार गर्नुहोस्। उपलब्ध विभिन्न विकल्पहरू तुलना गर्नुहोस् र विपरित गर्नुहोस्।
3. निर्णय लिने: विश्लेषण र मूल्याङ्कनको आधारमा सबैभन्दा उपयुक्त समाधानमा एक सूचित निर्णय लिनुहोस्। उपलब्ध स्रोतहरू, समय अवरोधहरू, र इच्छित परिणामहरू जस्ता कारकहरू विचार गर्नुहोस्।
4. कार्यान्वयन: छनौट गरिएको समाधानलाई कार्यमा राख्नुहोस्। एक कार्य योजना विकास गर्नुहोस्, स्रोतहरू विनियोजन गर्नुहोस्, र समाधान कार्यान्वयन गर्न आवश्यक कदमहरू कार्यान्वयन गर्नुहोस्।
5. अनुगमन र मूल्याङ्कन: लागू गरिएको समाधानको प्रगति र प्रभावकारिताको निरन्तर अनुगमन गर्नुहोस्। वांछित नतिजाहरू प्राप्त भइरहेका छन् कि छैनन् र कुनै समायोजन वा परिमार्जनहरू आवश्यक छ भने मूल्याङ्कन गर्नुहोस्।
6. परिणाम मूल्याङ्कन: कार्यान्वयन गरिएको समाधानको परिणाम र प्रभावको मूल्याङ्कन गर्नुहोस्। अपेक्षित परिणामहरूसँग वास्तविक परिणामहरू तुलना गर्नुहोस् र समस्या समाधानमा समाधानको समग्र सफलताको मूल्याङ्कन गर्नुहोस्।
७. निष्कर्ष निकाल्नुहोस्: समस्याको विश्लेषण, समाधानको मूल्याङ्कन र कार्यान्वयन गरिएको समाधानको नतिजाको आधारमा समस्याको बारेमा निष्कर्ष निकाल्नुहोस्। निर्धारण गर्नुहोस् कि समस्यालाई पर्याप्त रूपमा सम्बोधन गरिएको छ, कम गरिएको छ, वा समाधान गरिएको छ। प्रक्रियाको क्रममा सिकेका कुनै पनि पाठहरूलाई विचार गर्नुहोस्।
The End
Disclaimer: If you find any content within this blog that needs to be removed, please contact us through the provided "Contact Us" section. We will promptly take action to remove the content as soon as possible. Thank you for bringing it to our attention.
समाधान योजना विकास गर्नुहोस्: समस्या समाधान गर्न योजना विकास गर्नुपर्छ। यसमा, समस्यालाई विचार गर्नुपर्छ, विभिन्न समाधान विकल्पहरू विश्लेषण गर्नुपर्छ, र व्यवस्थित योजना विकास गर्नुपर्छ।
कार्यान्वयन र मूल्याङ्कन गर्नुहोस्: योजना कार्यान्वयन हुनुपर्छ र समस्याको समाधान मूल्याङ्कन गर्नुपर्छ। यसले योजनाको सिमुलेशनलाई नतिजा परिवर्तन गर्न अनुमति दिन्छ।
समाधान परीक्षण र परिमार्जन गर्नुहोस्: समाधान परीक्षण र आवश्यक भएमा परिमार्जन गर्नुपर्छ। नतिजाको मूल्याङ्कन गरि समाधान योजना आवश्यक भएमा परिमार्जन गरिनुपर्छ।
(घ) समस्याको निष्कर्ष कसरी निकालिन्छ ?
Ans:समस्याको विश्लेषण, मूल्याङ्कन र समाधानको आधारमा तार्किक र व्यवस्थित प्रक्रियाद्वारा समस्याको निष्कर्ष निकालिन्छ। यहाँ एक निष्कर्ष कोर्न मा शामिल केहि चरणहरु छन्:
1. समस्या विश्लेषण: समस्या, यसको आधारभूत कारणहरू, र यसको प्रभावलाई राम्ररी विश्लेषण गर्नुहोस्। सन्दर्भ बुझ्नुहोस्, सान्दर्भिक जानकारी सङ्कलन गर्नुहोस्, र समस्यासँग सम्बन्धित ढाँचा वा प्रवृत्तिहरू पहिचान गर्नुहोस्।
2. समाधानहरूको मूल्याङ्कन: समस्यालाई सम्बोधन गर्न विभिन्न सम्भावित समाधानहरू वा दृष्टिकोणहरूको मूल्याङ्कन गर्नुहोस्। तिनीहरूको सम्भाव्यता, प्रभावकारिता, लागत, र सम्भावित जोखिम वा फाइदाहरू विचार गर्नुहोस्। उपलब्ध विभिन्न विकल्पहरू तुलना गर्नुहोस् र विपरित गर्नुहोस्।
3. निर्णय लिने: विश्लेषण र मूल्याङ्कनको आधारमा सबैभन्दा उपयुक्त समाधानमा एक सूचित निर्णय लिनुहोस्। उपलब्ध स्रोतहरू, समय अवरोधहरू, र इच्छित परिणामहरू जस्ता कारकहरू विचार गर्नुहोस्।
4. कार्यान्वयन: छनौट गरिएको समाधानलाई कार्यमा राख्नुहोस्। एक कार्य योजना विकास गर्नुहोस्, स्रोतहरू विनियोजन गर्नुहोस्, र समाधान कार्यान्वयन गर्न आवश्यक कदमहरू कार्यान्वयन गर्नुहोस्।
5. अनुगमन र मूल्याङ्कन: लागू गरिएको समाधानको प्रगति र प्रभावकारिताको निरन्तर अनुगमन गर्नुहोस्। वांछित नतिजाहरू प्राप्त भइरहेका छन् कि छैनन् र कुनै समायोजन वा परिमार्जनहरू आवश्यक छ भने मूल्याङ्कन गर्नुहोस्।
6. परिणाम मूल्याङ्कन: कार्यान्वयन गरिएको समाधानको परिणाम र प्रभावको मूल्याङ्कन गर्नुहोस्। अपेक्षित परिणामहरूसँग वास्तविक परिणामहरू तुलना गर्नुहोस् र समस्या समाधानमा समाधानको समग्र सफलताको मूल्याङ्कन गर्नुहोस्।
७. निष्कर्ष निकाल्नुहोस्: समस्याको विश्लेषण, समाधानको मूल्याङ्कन र कार्यान्वयन गरिएको समाधानको नतिजाको आधारमा समस्याको बारेमा निष्कर्ष निकाल्नुहोस्। निर्धारण गर्नुहोस् कि समस्यालाई पर्याप्त रूपमा सम्बोधन गरिएको छ, कम गरिएको छ, वा समाधान गरिएको छ। प्रक्रियाको क्रममा सिकेका कुनै पनि पाठहरूलाई विचार गर्नुहोस्।