.png)
If you are searching for notes from Class 11 Social Studies. then you are at the right place.
एकाई २
जिवानुपयोगी सिपको रुपमा डिजिटल सिप हरुको तथा सामान्य अनुसन्धान सिप हरु
पाठ १
डिजिटल साक्षरता
क्रियाकलाप
१. कम्प्युटरमा रहेका डकुमेन्ट कसरी प्रिन्ट गर्न सकिन्छ, चरणहरू उल्लेख गर्नुहोस् । सम्भव भएमा डकुमेन्टसमेत प्रिन्ट गरेर देखाउनुहोस्।
Ans:
२.माइक्रोसफ्ट एक्सेल र पावरप्वाइन्ट कसरी चलाउने भन्नेमा छलफल, अध्ययन र अभ्यास गर्नुहोस्।
Ans:माइक्रोसफ्ट एक्सेल चलाउने प्रक्रिया निम्न छन्:-
१. आफ्नो कम्प्युटर को स्टार्ट मेनु मा जाने
२. स्टार्ट मेनु भित्र ऑल प्रोग्रम्स मा गएर माइक्रोसफ्ट एक्सेल नाम को फाइल खोज्ने
३. त्यो माइक्रोसफ्ट ओफ्फिस फाइल भित्र माइक्रोसफ्ट excel नाम को application खोल्ने
४. यो सबै प्रक्रिया अनुसार काम गरियो भन्ने microsoft exel चलाउन सकिन्छ।
-माइक्रोसफ्ट पावरप्वाइन्टचलाउने प्रक्रिया निम्न छन्:-
१. आफ्नो कम्प्युटर को स्टार्ट मेनु मा जाने
२. स्टार्ट मेनु भित्र ऑल प्रोग्रम्स मा गएर माइक्रोसफ्ट एक्सेल नाम को फाइल खोज्ने
३. त्यो माइक्रोसफ्ट ओफ्फिस फाइल भित्र माइक्रोसफ्ट power pont नाम को application खोल्ने
४. यो सबै प्रक्रिया अनुसार काम गरियो भन्ने microsoft powerpointचलाउन सकिन्छ।
अभ्यास
(क) कम्प्युटरको प्रयोग भइरहेका कुनै दुई क्षेत्रहरूको नाम लेख्नुहोस्।
Ans:कम्प्युटरको प्रयोग भइरहेका कुनै दुई क्षेत्रहरू निम्न छन्:
१.बैंक
-बैंक मा कम्प्युटर प्रयोग भै रहने ठाउँ हो किन वानी बैंक मा सबै जना सदस्य हरुले दिन दिन्नै जम्मा गरेको पैसा र दिनदिनै कति पैसा को करोबार भयो वनेर जान्न को लागि कम्प्युटर को प्रयोग गरिन्छ।
२.बिद्यालय
-विद्यालयमा विद्यार्थीको परीक्षाको नतिजा प्रकाशन गर्ने, शिक्षक, कर्मचारीलाई भुक्तानी हुने तलब जस्ता आर्थिक कारोबारको अभिलेख राख्ने ।
(ख) डिजिटल साक्षरता भन्नाले के बुझिन्छ ?
Ans:डिजिटल साक्षरता भनेको सीप र ज्ञानको विकास हो जसले मानिसहरूलाई डिजिटल उपकरण र प्रणालीहरू प्रयोग गर्न, बुझ्न र सञ्चालन गर्न सक्षम बनाउँछ। यसले डिजिटल र सञ्चार प्रणालीको प्रयोग, सूचना व्यवस्थापन, इलेक्ट्रोनिक डाटा प्रोसेसिङ, इन्टरनेट, सामाजिक सञ्जाल, इमेल, डिजिटल सुरक्षा, अनलाइन किनमेल आदिसँग सम्बन्धित सीप र अवधारणाहरू बुझ्न मद्दत गर्दछ।
(ख) डिजिटल साक्षरता भन्नाले के बुझिन्छ ?
Ans:डिजिटल साक्षरता भनेको सीप र ज्ञानको विकास हो जसले मानिसहरूलाई डिजिटल उपकरण र प्रणालीहरू प्रयोग गर्न, बुझ्न र सञ्चालन गर्न सक्षम बनाउँछ। यसले डिजिटल र सञ्चार प्रणालीको प्रयोग, सूचना व्यवस्थापन, इलेक्ट्रोनिक डाटा प्रोसेसिङ, इन्टरनेट, सामाजिक सञ्जाल, इमेल, डिजिटल सुरक्षा, अनलाइन किनमेल आदिसँग सम्बन्धित सीप र अवधारणाहरू बुझ्न मद्दत गर्दछ।
(ग) सूचना तथा सञ्चार प्रविधि भनेको के हो ?
Ans:सूचना र सञ्चार प्रविधि (ICT) वा सञ्चार प्रणाली विज्ञान र प्रणालीहरूको समूह हो जसले मानव र भौतिक संवेदनाका लागि डिजिटल उपकरणहरू, सञ्चार प्रणालीहरू र प्राविधिक तथ्यहरू प्रयोग गर्दछ। यसले सूचनाको वितरण, भण्डारण, व्यवस्थापन, प्रयोग र सञ्चारलाई सजिलो र व्यवस्थित बनाउँछ।
(घ) कम्प्युटर हार्डवेयरलाई उदाहरणसहित वर्गीकरण गर्नुहोस्।
Ans:कम्प्युटर को पार्ट हरु जुन चै हामी ले आफ्नो हात ले छुन्न सक्छौ वा महसुस गर्न सकिने भाग लै कम्प्युटर हार्डवेयर भनिन्छ। कम्प्युटर हार्डवेयर का उदहारण हरु निम्न प्रकार छन् :
1.प्रोसेसर (Processor): Intel Core i5,Apple M1, आदि।
2.मेमोरी (Memory): DDR4 RAM, VRAM आदि।
3.संग्रहक (Storage): Solid State Drive (SSD), Hard Disk Drive (HDD), SSD, USB Flash Drive, आदि।
4.ग्राफिक्स कार्ड (Graphics Card): NVIDIA GeForce RTX 3080
5.माउस र किबोर्ड (Mouse and Keyboard): Logitech keyboard,wireless keyboard
(ङ) 'कम्प्युटरको प्रयोग आज विश्वव्यापी भएको छ।' यस भनाइलाई पुष्टि गर्नुहोस् ।
Ans:वास्तवमा, कम्प्यूटरको प्रयोग विश्वव्यापी भएको छ। कम्प्यूटर प्रणाली र प्रविधिको विकासले विश्वव्यापी रूपमा प्रगति गरेको छ र आजकल हाम्रो दैनिक जीवनका धेरै क्षेत्रमा कम्प्युटरको प्रयोग धेरै महत्त्वपूर्ण भएको छ। कम्प्युटर अवधारणा, सूचना प्रवाह, तथ्याङ्क व्यवस्थापन, व्यापार, सैद्धान्तिक अनुसन्धान, विज्ञान तथा प्रविधि, शिक्षा, सञ्चार, समाचार सञ्चार, आर्थिक विकास, उत्पादन तथा निर्माण, मनोरञ्जन, स्वास्थ्य सेवा, सरकारी कामकाज, व्यक्तिगत प्रयोग आदि प्रभावित भएका छन् । कम्प्युटरले आफ्नो गतिविधिमा गति, दक्षता, आधुनिकता, पहुँच, सुरक्षा र दक्षताको नयाँ स्तर ल्याएको छ। व्यापार, संगठन, शिक्षा, विज्ञान, सञ्चार, यात्रा तथा पर्यटन, आर्थिक विकास, सरकारी कामकाज, सामाजिक संस्था, न्याय, मनोरञ्जन आदि जीवनका सबै क्षेत्रमा यसले ठूलो प्रभाव पारेको छ ।
(च) Microsoft Word मा के के काम गर्न सकिन्छ, उदाहरणसहित लेख्नुहोस्।
Ans:माइक्रोसफ्ट वर्ड Microsoft बाट एक शब्द प्रशोधन सफ्टवेयर हो जसले तपाईंलाई विभिन्न कार्यहरू गर्न दिन्छ। यहाँ केही प्रमुख उदाहरणहरू छन्:
1. लेखन र सम्पादन: Microsoft Word मा तपाइँ लेख्न सक्नुहुन्छ।
२. कागजात: माइक्रोसफ्ट वर्डमा तपाईले विभिन्न कागजातहरू सिर्जना गर्न सक्नुहुन्छ।
3. स्लाइडहरू तयारी गर्दै: माइक्रोसफ्ट वर्डमा तपाइँ प्रस्तुति तयार गर्न सक्नुहुन्छ।
4. अभिव्यक्ति चार्टहरू: Microsoft Word मा तपाईंले अभिव्यक्ति चार्टहरू सिर्जना गर्न सक्नुहुन्छ।
5. लेआउट: Microsoft Word मा तपाइँ पृष्ठ लेआउट परिवर्तन गर्न सक्नुहुन्छ।